ÇOCUKLAR VE DİJİTAL OYUNLARIN ETKİLERİ | Büşra Yaşar

Gelişen teknolojiyle çocukların internet kullanımı artarken, çevrimiçi oyunlar ve grupların etkileri giderek tartışılmaktadır. Bu dijital etkileşimlerin çocuklar üzerindeki riskleri ve olası sonuçları önemli bir gündem konusudur.

ÇOCUKLARIN DİJİTAL DÜNYAYA KATILIMI HER GEÇEN GÜN ARTIYOR

Çocukların yaş grubuna göre kullanım amaçları (%), 2024

Gelişen teknoloji ile çocukların internet kullanımında büyük bir artış görülmektedir. TÜİK verilerine göre 2021 yılında çocuklarda internet kullanımı %82,7 iken 2024 yılında bu oran %91,3 olmuştur. Çocuklar interneti büyük oranda çevrimiçi sohbet gruplarında ve online oyun oynamada kullanmaktadır. Oyun endüstrisinin hızla büyümesi ve nüfusun büyük çoğunluğunun internet erişimin olması dijital oyunlara katılımı artırmıştır. Öğretici ve yaratıcı oyunların yanı sıra hırsızlık, şiddet, öldürme gibi konuların işlendiği oyunlarda büyük bir artış görülmektedir. Oyunların çocuklar üzerinde birden fazla etkileri görünür.

OYUN TASARIMI ÇOCUKLARI KENDİNE BAĞLIYOR

League of Legends oyun karakterleri

Oyunların tasarımına baktığımızda, karakterlerin ve oyun evrenlerinin oldukça dikkat çekici ve etkileyici bir şekilde tasarlandığını görürüz. Bu tasarımlar, oyuncuların ilgisini çekmekle kalmaz, onları derin bir şekilde sanal dünyaya bağlar. Canlı renkler, detaylı grafikler ve gerçekçi ses efektleri gibi unsurlar, oyuncunun oyun evrenine tamamen dalmasını sağlar. Bunun yanı sıra görevler, ödüller ve ilerleme sistemi gibi oyun mekanikleri, çocukların oyuna devam etmeleri için bir teşvik yaratır. Bu tür unsurlar, çocukların zamanla gerçek dünyadan koparak sanal dünyaya bağımlı hale gelmesine neden olabilir. Oyun evreninin büyüleyici yapısı, çocukların bu ortamdan ayrılmasını zorlaştırır ve bazen imkânsız hale getirebilir.

ÇEVRİMİÇİ ETKİLEŞİMLER MAHREMİYET SORUNLARINA YOL AÇIYOR

Sanalika oyunundan bir kare

Çevrimiçi oyunlar, oyun içindeki sohbet grupları veya oyuncular tarafından oluşturulan sohbet odaları aracılığıyla, oyuncuların sesli ve yazılı olarak birbirleriyle iletişim kurmalarına olanak tanır. Bu ortamlarda çocuklar da birbirleriyle etkileşime geçerek kendileri hakkında kişisel bilgileri paylaşabilir, görüntü paylaşımı yapabilir ve tanımadıkları kişilerle kişisel sınırlarını aşan sohbetlere girebilirler. Bu tür etkileşimler, çocukların mahremiyetini tehlikeye atabilecek sonuçlar doğurur. Çocuklar, oyunlar sırasında diğer oyuncular tarafından hakarete uğrayabilir, tehdit edilebilir. Gelişim aşamasındaki çocuklar için bu tür deneyimler, çocuğun gelişimini olumsuz etkileyebilir. İlerleyen yaşlarda çocukların diğer bireylerle olan iletişimine zarar verebilir. Özellikle özsaygı ve özgüven gelişimi, bu tür olumsuz etkileşimlerden etkilenebilir. Çocuklar çevrimiçi ortamda maruz kaldıkları siber zorbalık nedeniyle, gerçek dünyada da sosyal ilişkilerde zorlanabilir.

ÇOCUKLAR KENDİLERİNE SANAL KİMLİKLER OLUŞTURUYOR

Çocuklar, çevrimiçi oyunlarda kendilerine sanal kimlikler oluşturur ve bu kimlikler, gerçek dünyadaki kimliklerinden farklı olarak oyun tarzına ve diğer oyunculara uygun şekilde şekillenir. Bu sanal kimlikler, çocuğun gerçek dünyadaki davranışlarından uzaklaşmasına neden olabilir; çünkü çocuklar oyunlarda kendilerini daha güçlü ya da cesur hissedebilir ve bu durum gerçek hayatla olan bağlarını zayıflatabilir. Zamanla sanal kimliklerin de etkisiyle, çocuklar toplumsal normları sorgulayarak, kendilerine uygun olmayan davranışlar sergileyebilir. Bu, kişilik gelişimlerinde zorluklara ve gerçek sosyal etkileşimlerde sorunlara yol açabilir. Oyunlarda edindikleri sanal karakterlerle gerçek dünyadaki kimliklerini karıştıran çocuklar, kendilerini tanıma sürecinde zorluk yaşayabilir ve toplumsal ilişkilerde denge kurmakta güçlük çekebilirler.

OYUNLAR ŞİDDETİ SORUN ÇÖZME ARACI HALİNE GETİRİYOR

Kung Fu Heros oyunundan bir kare

Oyunlarda şiddet teması, özellikle aksiyon ve savaş türü oyunlarda sıkça yer almaktadır. Bu tür oyunlar, oyunculara şiddeti bir çözüm aracı olarak sunarak çocukların bu davranışı normalleştirmelerine neden olabilir. Çocuklar şiddet içeren sahneleri sürekli olarak gözlemleyerek, şiddeti sadece bir oyun unsuru değil, aynı zamanda gerçek dünyada da bir çözüm yolu olarak benimseyebilirler. Bu durum, çocukların problem çözme becerilerini olumsuz şekilde etkileyebilir; çünkü şiddet, çoğu zaman zorluklarla başa çıkmak için seçilen en kolay yol gibi algılanır. Özellikle empati, hoşgörü, sabır ve işbirliği gibi sosyal beceriler gelişmeye başlarken, bu tür oyunlar bu becerilerin gelişmesini engelleyebilir. Sürekli şiddet temalı oyunlar oynayan çocuklar, sosyal ilişkilerdeki sorunları şiddetle çözme eğiliminde olabilirler. Bu, gerçek yaşamda karşılaştıkları sıkıntılarla başa çıkarken çözüm odaklı düşünmek yerine, problemlerle yüzleşmek için saldırgan yöntemler kullanmalarına yol açabilir. Ayrıca bu tür oyunlar çocukların empati yeteneklerini zayıflatabilir, çünkü şiddet eylemleri çoğunlukla duygusal bağlardan yoksundur ve çocukların duygusal zekalarını geliştirmeleri engellenebilir.

DİJİTAL OYUNLAR ÇOCUKLAR ÜZERİNDE OLUMSUZ ETKİLER YARATIYOR

Dijital oyunlar ve çevrimiçi etkileşimler, çocukların gelişimi üzerinde ciddi olumsuz etkiler yaratmaktadır. Oyunların tasarımındaki dikkat çekici unsurlar, çocukların oyun evrenine bağımlı hale gelmesine neden olabilirken, bu durum gerçek dünyadan kopmalarına yol açmaktadır. Ayrıca çevrimiçi ortamlarda paylaşılan kişisel bilgiler ve yaşanan mahremiyet ihlalleri, çocukların güvenliğini tehlikeye atmaktadır. Oyunlardaki şiddet temaları, çocukların şiddeti normalleştirmelerine ve bunu sorun çözme aracı olarak görmelerine yol açabilir. Şiddet içeren oyunlar oynanması, çocukların empati ve hoşgörü gibi önemli sosyal becerilerinin gelişmesini engelleyebilir. Tüm bu faktörler, çocukların sosyal ilişkilerinde ve kişisel gelişimlerinde uzun vadeli olumsuz etkiler yaratabilir. Bu nedenle, çocukların dijital dünyada güvenli bir şekilde varlık göstermeleri için bilinçli ve dikkatli bir yaklaşım gerekmektedir.