Batum’un müziğini, mimarisini ve mutfağını keşfettiğimiz bu yazı için keyifli okumalar!

Gürcistan  ve Batum

Karadeniz’in doğu kıyısında, Güney Kafkasya’da yer alan ve Eski Sovyet cumhuriyetlerinden biri olan Gürcistan’ın kuzeyinde Rusya, doğusunda Azerbaycan, güneyinde Ermenistan ve güneybatısında Türkiye yer alır. Batum ise Gürcistan’ın özerk cumhuriyeti Acara’nın başkentidir. Karadeniz kıyısında yer alan Batum önemli bir liman kenti ve ticaret merkezidir.

Gürcü Mimarisi

Birçok medeniyetten etkilenen Gürcistan mimarisinde kaleler, kuleler, tahkimatlar ve kiliseler son derece belirleyici ve önemlidir. Svaneti Surları ve Şatili adındaki kale kasabası Orta Çağ Gürcü kale mimarisinin en başarılı örneklerini oluşturur. Ayrıca şehir mimarisi olarak da Tiflis’te yer alan Rustaveli Bulvarı öne çıkmaktadır. Gürcü kilise sanatında klasik kubbe stiliyle bazilika stili birleştirilerek çapraz kubbe stilini oluşturmaları Gürcü Hristiyan mimarisinin dikkat çekici bir özelliğidir. 9. Yüzyıla kadar bazilika stilini kullanan Gürcistan bu yüz yıldan sonra çapraz kubbe stilini geliştirerek yaygınlaştırdı. Öyle ki Gürcistan’a özgü bu kilise mimarisi örneği Gürcistan dışına da ulaşmıştır. Yunanistan’da yer alan İviron Manastırı ve Kudüs’teki Kutsal Haç Manastırı 10. ve 9. Yüzyılda Gürcüler tarafından inşa edilmiştir.

Batum’un Eşsiz Mimarisi

Aziz Nicholas Kilisesi

150 yılı aşkın geçmişiyle şehrin en eski kiliselerinden biri olan Aziz Nicholas Kilisesi‘nin yapımı 1854 yılında belediye başkanı İlya Efremidi tarafından başlatılmıştır. 1865 yılında ise Yunanlılar tarafından yapımı devralınmış ve sürdürülmştür. Kilise 1930‘lu yıllarda  Sovyetler Birliği’ndeki bir çok diğer dini yapının kaderini yaşayarak kapatılmıştır. 1946 yılında Gürcü aydınlarının katkılarıyla yeniden açılan kilise Batum Ortodoks topluluğunun çalışmalarıyla hem iç hem dış mimarisini restore edilmiş bakıma alınmıştır.

Astronomik Saat

Saat 2010 yılında Batum Belediyesinin isteği üzerine Almaya‘da yaptırılmıştır. Avrupa Meydanı’nda bulunan bu saat Prag ve Venedik’te yer alan astronomik saatlerle benzerlik göstermektedir. Saat Gürcistan eski Milli Bankası binasının üzerine yerleştirilmiştir.

Meryem Ana Katedrali

Katoliklerin yoğun isteği üzerine yapıldığı bilinen kilise dönemin ünlü iş adamları  ve  hayır sever aile Zubalashvili kardeşlerin maddi desteğiyle inşa edilmiştir. Ayrıca Zubalashvili kardeşlerin hayatını kaybeden annelerinin vasiyetini gerçekleştirmek için kiliseyi onun ruhunu onurlandırmak adını yaptırdıkları da söylenmektedir. Kilisede gotik bir mimari hakimdir. Kilise içerisinde Hz.İsa‘nın yaşamından sahneler gösteren freskler bulunur ve ışığa göre renk değiştiren renkli taşlarla döşenmiş zemini kiliseye gizemli bir hava katar.

Ters Ev

Beyaz Restoran olarak da bilinen Ters Ev Batum‘un en ilginç mimari yapısı. Dış cephesi tamamen ters inşa edilen evin içerisinde de terslikler mevcut. Bölge insanının ve yabancı turistlerin büyük ilgisini çeken bu yapı, Laz kökenli bir Gürcistan vatandaşı olan Temur Tsurtsumia tarafından hizmete açılmıştır. Dış cephesinde restoranın çatısı zeminde yer alırken, içeride de masa, sandalye, lavoba, klozet, halı, saksı, merdiven, balkon  vb. de tavana ters olarak monte edilmiş vaziyette. Laz yemeklerinin yapıldığı bu restoranda çalışanlar müşterilerin binanın neden ters yapıldığına ilişkin sorularına “Sahibi Laz” şeklinde cevap veriyor.

Gürcü Müziği

Gürcistan, polifoninin yani çok sesli müziğin erken gelişimi ile bilinen antik bir müzik geleneğine sahiptir. Gürcü polifonisi üç ayrı türe ayrılır ve her biri zengin bir armonik yapıya dayanır. Gürcü halk şarkısı Çakrulo, 1977 yılında Voyager2 ile uzaya gönderilen Voyager Altın Plaklarında yer alan 27 müzik bestesinden biri olmuştur. Günümüzde akordiyon Gürcü müziğinde önemli bir yere sahiptir.

Trio Mandili

Yukarıda Trio Mandili adlı Gürcü müzik grubunun fotoğrafını görmektesiniz. 2014 yılında Anna Chincharauli, Tatuli Mgeladze, Shorena Tsiskarauli tarafından kurulmuştur. Daha sonra Anna yerine Mariam Kurasbediani grupta yer almıştır. Grubun ismi Trio Mandili, “Üç Eşarp” demektir. Bu ismin seçilmesinin nedeni hem grubun üç kişiden oluşması hem de Gürcü geleneğinde kadınların barışı sağlamak için yoğun çatışmalar ve tartışmalar sırasında eşarplarını çıkarıp yere atıyor olmalarıdır.

Gürcü Mutfağı

Şarap, Hinkali, Haçapuri

Gürcü mutfağı ve şarabı, yüz yıllardır geleneklere hem bağlı kalarak hem de dönemine uyarlayarak giderek gelişmiştir. Gürcistan demek sofra demektir. Sevinçte ve yasta her zaman baş rolü kurulan sofralar almıştır. Gürcistan’ın bu sofra geleneğine Supra, yani Gürcü sofrası denir. “Tamada”, Supranın başı olarak sofrada felsefi konuşmaları yöneterek hem sohbete yön verir hem de herkesin eğlenmesini sağlar. Kendine has yemekleriyle bilinen Gürcistan’ın en önemli yemekleri bir nevi etli mantı olan Hinkali ve Haçapuri’dir.

Gürcistan’ın ılıman iklimi ve nemli havası asma yetiştiriciliği için en iyi koşulları sağlar. Bu yüzden üzüm bağlarındaki toprak o kadar yoğun bir şekilde işlenir ki, üzüm bağları diğer meyve ağaçlarının gövdelerine kadar sarkar. Gürcistan’daki bu yetiştirme yöntemine “Maglari” denir. Kaheti, Kartli, İmereti, Svaneti, Acara ve Abhazya iyi bilinen Gürcü şarap bölgeleri arasındadır.

Kaynak

• https://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BCrcistan
• ytur.net/gezi-rehberi/gurcistan/ne-yenir