ATA TOPRAĞINDAN TARIMA | İlayda Arslan

TOHUM NEDİR?

Tohum, dış çeperi koruyucu bir kaplamayla kaplı; temel amacı ekildiği toprak üzerinden ürün elde etmek olan tahıl tanesidir. Tohum, bitkinin kendi cinsinden olan yeni bitkilerin oluşumu açısından hammadde değeri taşır. Renkleri, büyüklükleri ve şekilleri açısından farklı bitkilerde değişik biçimlerde gözlemlenebilir.

TOHUM ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Yerel-Atalık Tohum, Hibrit Tohum ve GDO’lu Tohum olmak üzere tohumu üç ana kategoriye ayırabiliriz.

YEREL-ATALIK TOHUM

Sağlıklı yaşam düşüncesi günden güne yayıldıkça atalık tohumunun değeri bir o kadar artmaktadır. En önemli özelliği ise içerisinde GDO barındırmamasıdır. Herhangi bir kimyasala maruz kalmaması ve genetiğinin değiştirilmemesi atalık tohumunun besin değerini arttırmaktadır. Her toprağın yetiştirmek istediği bir tohum çeşidi olsa da atalık tohumu her koşulda yetişmeye elverişli değildir. Az suya ihtiyaç duyar ve topraktaki zararlı bakterilere karşı da dayanıklıdır. Günümüze kadar ulaşan lezzetli, organik ve sağlıklı ürünlerin temeli bu tohumlardır. Atalık tohumların en büyük özelliği elde edilen sebze ya da meyvelerin bir sonraki dönemde de ekilerek üretim sağlanabilmesidir. Bir tohumun yerel tohum olduğunu anlamak için yapılması gereken tek bir işlem vardır: Alınan tohumu 3 sene boyunca düzenli olarak ekmek ve ürün vermesini beklemek. Eğer ekilen tohum belli bir süre uzuyor, büyüyor ama hasat edilemiyorsa o tohum atalık tohum değildir.

HİBRİT TOHUM

Hibrit Tohum, doğru çaprazlamalar yapılarak elde edilen melez tohumlardır. Hibrit tohumlar saf değil karma tohumlardır. Vitamin ve mineral bakımından zengin tohumlar elde etmek amacıyla yapay döllemeye maruz kalan hibrit tohumlar, laboratuvar ortamında işlenerek atalık tohumlara oranla daha uzun ömürlü ve çetin hava şartlarına dayanıklı hale getiriliyor. Belli kimyasal işlemlere maruz kaldıkları için yerel tohuma oranla daha düzgün şekillere sahiptir. Ekim süreleri atalık tohumlara kıyasla daha kısadır çünkü atalık tohumlar bir sonraki hasadın devamlılığını sağlarken hibrit tohumlarının hasat verme zamanı bir ekim dönemidir. Bu yüzden de hibrit tohum kullanan üreticiler her üretim sürecinde bu tohumu tekrar almak zorunda kalırlar. Tarımcılık yapan üreticilerin şikayetçi olduğu en büyük sorunlardan biri hibrit tohumunun biyolojik çeşitliliğin azalmasını tetikliyor oluşudur.

GDO’LU TOHUM

Açılımı genetiği değiştirilmiş organizma olan GDO kavramı günümüzde olumsuz bir üne sahiptir. Sebebi ise insan sağlığına verdiği zarardır. Hibrit tohumlardaki melez eşleşme GDO’lu tohumlarda bulunmaz; GDO’lu tohum tamamen kimyasal yollarla yapay hale getirilir. İçerisinde doğal ve organik herhangi bir madde bulundurmayan GDO’lu tohumların raf ömürleri uzundur. Bunun sebebi içerisinde bulunan kimyasalların ürünün bozulma aralığını geciktirmesidir. Hava ve iklim koşullarından etkilenmez, çevresel faktörlere karşı dayanıklıdır. GDO’LU tohumlar sebze ve meyve yoluyla insan sağlığına zarar verebildiği gibi ambalajlı ürünlerle de etkisini genişletebiliyor. GDO’lu tohumların kullanımını yaygınlaştırmak vitamin ve mineral açısından zengin besinlerin çeşitliliğini engellemektedir. GDO’lu tohumlar zaman içerisinde ekildikleri toprakları, içerisinde bulundurdukları kimyasallar yüzünden verimsiz hale getirir.

TOHUMUN YARARLARI NELERDİR?

Tohumların birden fazla çeşidi olduğu gibi tohum tüketiminde de farklılıklar mevcuttur. Besinlerden en büyük yararı alabilmek için işlenmemiş hallerini tüketmek gerekir. Bitkisel olarak tükettiğimiz birçok ürünün ham maddesi tohumdur. Tohumun insan sağlığı için birden fazla faydası vardır.

İçerisinde bulundurduğu vitaminler ve kalsiyum sayesinde besleyici ürünler olmasının yanı sıra tokluk hissi de oluştururlar.
Chia tohumu içinde bulundurduğu Omega 3 sayesinde kalp sağlığını korur ve bağışıklık sistemini güçlendirir.
Susam, fosfor açısından önemli bir besin olma özelliği taşırken bağışıklık sistemini de düzenleme görevi görür.
Keten tohumu antioksidan açısından oldukça zengin olduğu için strese bağlı oluşan psikolojik hastalıkların azalmasına yardımcıdır.

TAHIL NEDİR?

Buğdaygillere ait olan nişastalı tohumların gıda için elverişli hale getirilen bitki çeşididir. Beslenme zincirinin en temelinde yer alırlar. Karbonhidrat açısından oldukça zengin oldukları için insan sağlığı açısından temel besin işlevi görebilmektedirler. Pirinç, yulaf, mısır ve buğday temel tahıl besinleri içerisinde yer almaktadır.

TAHIL ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Tahıl ürünleri tüketilme biçimleri ve varlıklarına göre üç tür etrafında sınıflandırılabilir. Bu türlerin birbirleri arasındaki en temel fark taşıdıkları besin değerleridir.

RAFİNE TAHILLAR

Rafine tahıllar belli bir kimyasal işlem sürecinden geçen tahıllardır dolayısıyla taşıdıkları besin değerleri açısından tam tahıllara göre daha az besin değeri oranı içerirler. Tam tahıllarda bulunan B vitamini, magnezyum ve lif değerleri rafine tahıllarda düşük oranda olsa da bulunuyor. Gündelik hayatta tüketilen ekmek, un gibi ürünler rafine tahıllardır.

TAM TAHILLAR

Tohumun bütünlüğünün ve besin değerinin korunduğu tahıl çeşididir. Diğer tahıl çeşitlerine oranla daha yüksek vitamin ve lif oranına sahiptir bu yüzden kimi zaman sağlıklı tahıl olarak da adlandırılır.

ZENGİNLEŞTİRİLMİŞ TAHILLAR

İşlenmiş gıdalarda öğütülme esnasında kaybedilen besin değerlerinin tamamlanması için vitamin ve demir türevlerinin eklenerek besin değerinin arttırılmaya çalışıldığı tahıllardır. Tam tahılla karşılaştırıldığında besin değeri miktarı daha düşüktür.

TAHIL TÜKETİMİNİN FAYDALARI

İçerisinde bulundurduğu zengin karbonhidrat oranı ve az da olsa içerdiği protein ve yağ oranları sayesinde enerji kaynağıdır. İnsan bedeninin enerji ihtiyacını karşılaması açısından tahıllar büyük önem taşır.

Sindirim sistemini düzenleyerek metabolizmayı güçlendirir. Düzenli tahıl tüketimi güçlü bağışıklık sistemi açısından oldukça önemlidir.
Kilo almaya ve vermeye yardımcı niteliktedirler. Karbonhidrata kıyasla daha az içerdiği yağ oranı sayesinde diyet listelerinin gözdesi konumundadır.
Östrojen hormonunun salınımını düzenleyerek meme kanseri riskini azaltmaya yardımcı olur.
Kan hücrelerinin oluşumunu destekleyerek; kansızlığı azaltma niteliği taşır. İçerisinde bulunan B vitamini kan dolaşımının sistematik biçimde ilerlemesini sağlar.
İçerisinde bulunan yüksek lif değerleri sayesinde vejetaryen beslenmenin temelini oluşturur. Hayvansal ürün tüketmeyen vejetaryen ya da vegan beslenen kişilerin et ve süt ürünlerinden alamadıkları besin değerini karşılar.