Türkiye müzik tarihinde, hem şarkıları hem de düşünce dünyasıyla bu kadar derin iz bırakmış sanatçı sayısı azdır. İlhan İrem, romantik melodilerden mistik bir yaşam felsefesine uzanan yolculuğuyla yalnızca bir müzisyen değil; bir düşünce adamı, bir hikâye anlatıcısı ve bir dönemin ruhunu şekillendiren figürlerden biri oldu. “Işık ve sevgiyle” diye özetlediği felsefesi, onu sevenlerin kalbinde hâlâ canlı.
İlhan İrem: Romantik Ezgilerden Mistik Bir Yolculuğa
Bursa’dan Yükselen Bir Yıldız (1955–1973)
Kaynak: bursasehrengiz.com
Asıl adıyla İlhan Aldatmaz, 1 Nisan 1955’te Bursa’da, Nahit ve Mesude Aldatmaz’ın oğlu olarak dünyaya geldi. Kendi deyimiyle “dünyanın en özgür, en mutlu” çocukluğunu yaşadı. Ortaokul yıllarında solfej ve şan dersleriyle müziğe merak sardı. Henüz 14 yaşında, Bursa Koleji’nin okul orkestrasına solist olarak seçildi.
1970’te Meltemler Orkestrası ile Milliyet’in Liselerarası Müzik Yarışması’nda Marmara Bölgesi birincisi oldu. İstanbul’dan gelen profesyonel tekliflere rağmen 1972’ye kadar Bursa’da kaldı. Çelik Palas Oteli ve Uludağ diskolarında sahne aldı; “Black Cat” adlı gençlik kulübünü kurdu. Adı, artık Bursa sokaklarının duvarlarına yazılıydı.
Romantik Prens’in Yükselişi (1973–1980)
Kaynak: uludağsözlük.com
1973’te kendi imkânlarıyla ilk 45’liği Birleşsin Bütün Eller / Bazen Neşe Bazen Keder’i çıkardı. Beklediği ilgiyi görmedi ama yolundan dönmedi. 1974’te Yazık Oldu Yarınlara / Haydi Sil Gözlerini geldi ve bir anda tüm Türkiye onu konuşmaya başladı. “Boşver Arkadaş” nakaratı, kısa sürede herkesin dilindeydi.
1975’te Anlasana ile romantik imajını pekiştirdi. 1976’da çıkan İlhan İrem 1973–1976 albümünde “Havalar Nasıl”, “İşte Hayat” gibi şarkılar listeleri altüst etti. 1979’da Sevgiliye albümüyle senfonik tarza yöneldi; Nazım Hikmet’in “Hoşgeldin Kadınım” şiirini besteledi. Eurovision Türkiye finaline “Bir Yıldız” ile kaldı ancak askerlik ve plak şirketi sorunları yüzünden yarışamadı.
İnziva ve Metafizik Dönüşüm (1980–1990)
Kaynak: facebook.com
12 Eylül Darbesi sonrası kendi deyimiyle toplumsal yozlaşmadan rahatsız olan İrem, Tarabya’daki evine çekildi. 1982’de “etten kemikten olmayan bir sevgili” dediği ilham kaynağı, müziğini ruhani bir boyuta taşıdı.
1983’te başlayan senfonik rock üçlemesi Pencere, Köprü ve Ve Ötesi, yaşam, ölüm ve ötesi üzerine derin sorgulamalar içeriyordu. Pencere Altın Plak aldı; 1985’te Köprü albümüyle birlikte aynı adlı kitabını yayımladı, 1987’de Ve Ötesi geldi. Bu dönemde hayranları tarafından kurulan “İrembağı” topluluğu, 150 bin üyeye ulaşarak adeta neo-spiritüel bir harekete dönüştü.
Sessiz Direniş Yılları (1990–2005)
Kaynak: hürriyet.com
Sahneye Dönüş ve Son Yıllar (2006–2022)
Kaynak: kültüristanbul.com
2000’lerde eski albümlerini remiksleyerek Bezginin Gizli Mektupları ve Uçuk Mavi Pencere gibi projeler sundu. 2006’da Cennet İlahileri ile sahnelere döndü; İstanbul, Ankara ve İzmir’de konserler verdi. 2008’de çocuklar için Tozpembe / Progressive Çocuk Şarkıları albümünü hazırladı.
2016’da 30 yıl aradan sonra memleketi Bursa’da sahne aldı. Bu dönemde yazı ve resim çalışmalarına da devam etti. Onun üretim sürecini en iyi özetleyen cümlesi, 2013’teki röportajında saklıydı:
“Her eserim canlıdır; senfoni gibi gelirler, ben sadece onları yazarım.”
Özel Hayatı, Vedası ve Mirası
Kapak: ahaber.com
Uzun süredir böbrek yetmezliğiyle mücadele eden İlhan İrem, 28 Temmuz 2022’de İstanbul’da, 67 yaşında hayata veda etti. 6 Altın Plak, sayısız ödül ve “ışık ve sevgiyle” felsefesiyle Türk müziğinde eşsiz bir iz bıraktı.
Onu anlamak, sadece şarkılarını dinlemek değil; müziğinin ardındaki fikir dünyasına da kulak vermektir. Belki de bugün yapmamız gereken tek şey, Anlasana’nın naif melodisi ya da Pencere’nin derin sorgulaması eşliğinde durup düşünmek:
“Işık ve sevgiyle…”
Yorumunuzu Yayınlayın